Gdy pracownik złoży wypowiedzenie umowy o pracę, a do końca roku pozostaje kilka miesięcy pojawia się pytanie czy należy udzielić mu zwolnienia od pracy na dziecko w wielu do 14 lat, czy może odmówić ze względu na niepełny kalendarzowy rok pracy. Z jednej strony ustawodawca wskazuje, że zwolnienie na opiekę nad dzieckiem przysługuje w roku kalendarzowym w wymiarze 16 godzin albo 2 dni przy pełnym etacie, a proporcjonalnie tylko wtedy, gdy wymiar etatu pracownika jest niższy niż 8 godzin dziennie. Z drugiej strony, urlopu wypoczynkowego udziela się pracownikowi proporcjonalnie. Czy można więc odmówić, gdy pracownik zwróci się o zwolnienie na dziecko do lat 14, ponieważ złożył już wypowiedzenie umowy. Moim zdaniem to pracownik decyduje o tym czy złożyć wniosek i w jaki zakresie, a nie pracodawca.

Otóż wydaje się, że interpretacja wskazanego w pytaniu problemu wynika wprost z art. 188 Kodeksu pracy. W § 1 tego przepisu wskazuje się, że pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Z kolei w § 3 ustawodawca stwierdza, że zwolnienie od pracy, udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.

Jak z powyższego wynika, w wypadku zwolnień od pracy z tytułu opieki nad dzieckiem do lat 14, ustawodawca nie zdecydował się jak przy urlopach wypoczynkowych uzależnić wymiaru zwolnienia od okresu zatrudnienia. Proporcjonalnie udziela się zwolnienia od pracy jedynie gdy niższy jest wymiar etatu.

PRZYKŁAD

Ppracownik pracujący na pół etatu będzie mógł wykorzystać w tym trybie maksymalnie 8 godzin zwolnienia, zaś pracownik zatrudniony na 3/4 etatu odpowiednio maksymalnie 12 godzin.

Co istotne jednak, prawo do dwóch dni zwolnienia z art. 188 Kodeksu pracy przysługuje „w ciągu roku kalendarzowego”, co oznacza, że niewykorzystanie tego zwolnienia w danym roku kalendarzowym powoduje wygaśnięcie prawa do niego ale wcześniejsze zakończenie zatrudnienia, nie pozbawia prawa złożenia wniosku o udzielenie 2 dni czy 16 godzin z tytułu zwolnienia od pracy na opiekę nad dzieckiem do lat 14. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia na dziecko decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym. W tym wniosku pracownik określa czy korzysta z dni czy godzin zwolnienia. Pracodawca nie obniża jednak wymiaru zwolnienia proporcjonalnie, gdy pracownik złożył wypowiedzenie umowy o pracę. Brak moim zdaniem podstawy prawnej obniżenia wymiaru zwolnienia w tym wypadku jak w przypadku urlopu wypoczynkowego. Proporcjonalne obniżenie dotyczy wyłącznie niższego etatu. Informację dla kolejnego pracodawcy o wykorzystaniu zwolnienia na dany rok kalendarzowy na tzw. opiekę na dziecko można umieścić w świadectwie pracy (inne uprawnienia przewidziane przepisami prawa pracy).     

epr