Blog Kadrowy
Kiedy ustawa o sygnalistach?
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dziennik Urzędowy UE L 305/17) jest na etapie wdrażania do polskiego porządku prawnego. Obowiązującej ustawy w tym zakresie jeszcze nie ma.
W obecnym stanie prawnym obowiązuje zarządzenie nr 229 Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 2020 r. w sprawie wyznaczenia ministra właściwego do przeprowadzenia prac legislacyjnych mających na celu implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (M. P. z 2020 r. poz. 1112). Minister prowadzi czynności związane z prowadzeniem procesu legislacyjnego ale konkretny akt prawny w postaci obowiązującej w Polsce ustawy jeszcze nie został uchwalony. Zgodnie z art. 26 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy do dnia 17 grudnia 2021 r. Należy spodziewać się uchwalenia ustawy w najbliższym czasie.
Dyrektywa wychodzi naprzeciw potrzebie ochrony sygnalistów. W literaturze prawa pracy podkreśla się, że nakłada ona na pracodawców obowiązek utworzenia skutecznych i wydajnych kanałów zgłaszania nieprawidłowości (dotyczy to zasadniczo przedsiębiorców zatrudniających ponad 50 pracowników). Taki sam obowiązek ciąży na administracji publicznej w gminach liczących co najmniej 10 000 mieszkańców. Dyrektywa przewiduje w szczególności objęcie ochroną znaczącej grupy osób – chronione będą osoby o różnym statusie, mogące w kontekście zawodowym pozyskać informacje o naruszeniach prawa. Przepisy dyrektywy wprowadzają ochronę sygnalistów przed odwetem, np. zawieszeniem, degradacją i zastraszeniem (zob. [w:] K. Ziółkowska, Whistleblowing jako przejaw dbałości o dobro zakładu pracy, LEX/el. 2021).