Zatrudnienie pracownicze wiąże się z koniecznością stosowania Kodeksu pracy i przepisów prawa pracy. Natomiast zatrudnienie cywilnoprawne to świadczenie pracy w oparciu o umowy prawa cywilnego, co nie oznacza zupełnej dowolności. Podporządkowanie pracownika, które charakteryzuje się nawiązaniem stosunku pracy czyli zobowiązaniem pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, w sytuacji gdy pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem, jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy podporządkowanej o charakterze pracowniczym (art. 22 Kodeksu pracy).

W razie sporu wygranie procesu zależy od tego, czy zatrudniający wykaże przeważającą liczbę cech właściwych dla umowy cywilnoprawnej ponieważ okoliczność ta decyduje o zakwalifikowaniu przez sąd ocenianej umowy danego typu (wyrok SN z 28 października 1999 r., I PKN 416/98, OSNAP 1999/24/775).

Nadto pamiętać należy, że od 2016 r. w polskim systemie prawnym obowiązuje rozwiązanie, które nakazuje wypłatę minimalnej stawki godzinowej w stosunku do niektórych umów prawa cywilnego. Przepisy ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 określają minimalne wynagrodzenie w przypadku umów zlecenia lub umów o świadczenie usług (art. 8a). Minimalna stawka godzinowa to minimalna wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług, przysługująca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi, którymi są:

• osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą niezatrudniająca pracowników lub niezawierająca umów ze zleceniobiorcami albo
• osoba fizyczna nie wykonująca działalności gospodarczej.

Tego rodzaju przepisy ochronne funkcjonowały w polskim porządku prawnym wyłącznie w odniesieniu do osób zatrudnionych w ramach stosunku pracy. Pamiętajmy, że regulacje o stawce godzinowej obejmują tylko dwa rodzaje umów cywilnoprawnych:

• zlecenie - art. 734 § 1 Kc, gdy przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie;
• umowę o świadczenie usług - art. 750 Kc, do której należy stosować przepisy o zleceniu, o ile nie jest uregulowana innymi przepisami.

Uwaga

Umowa zlecenia może być umową nieodpłatną ale musi to wynikać wyraźnie z umowy. Zgodnie z art. 735 § 1 Kc  jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.

epr

---

Szkolenie Prawo Pracy